Codex Manesse (14. Yüzyıl Alman Şairleri Antolojisi)

Geç Ortaçağ’ın en güzel minyatürlerinin yer aldığı Codex Manesse 1150 ila 1350 yılları arasında yaşamış 137 Alman şairin şiirlerinin yer aldığı bir antolojidir. Resimleri 1340 yılı dolayında yapılmıştır. Kitap Zürih’te yaşayan zengin Manesse ailesi için sipariş edilmiştir. Günümüzde Heidelberg Üniversitesi kütüphanesinde korunmaktadır.Kodeksin derlenmesi muhtemelen Rüdiger II Manesse (1252?-1304?) tarafından finanse edilmişti. Manesse hanedanı 14. yüzyılın sonlarında geriledi ve 1393’te mülk ve şatoılarını satmak zorunda kaldılar. Kodeksin 15. yüzyıldaki kaderi bilinmiyor, ancak 1590’larda Hohensax’lı Baron Johann Philipp’in eline geçti (atalarından ikisi kodekste, tasvir edilmekteydi). 1604’te Melchior Goldast , didaktik metinlerinden alıntılar yayınlauarak kodeksin tanınmasını sağladı. Kodeks 1657’den sonra Fransız kraliyet kütüphanesinde kaldı ve oradan da tüm dünyadan yazma eserler toplayan Bibliothèque Nationale’e geçti; burada 1815’te ünlü Alman halk bilimci Jacob Grimm el yazması üzerinde çalıştı. 1888’de uzun pazarlıkların ardından, Alman İmparatoru I. Wilhelm ve Otto von Bismarck’ın başkanlık ettiği bir kampanyayla bağışçılardan toplanan paralarla kodeks Fransızlardan satın alındı ve Heidelberg Bibliotheca Palatina’ya getirildi. Codex Manesse’nin ilk baskıları 19. yüzyılın başlarında yapıldı. O günden beri dünyanın ensevilen resimli yazma eserlerinden biridir.

Kodeskte her şair önce dönemin sanat anlayışına göre bir portre ile gösterildikten sonra ardından ona ait şiirlere yer verilir. Şairler arasında Kutsal Roma İmparatorları, dük ve kontlar gibi dönemin en önemli insanları da vardır. Soylu kökenli şairlerin önemli bir bölümü yüzleri gösterilmeyen biçimde sadece zırhlarla tasvir edilmişlerdir. Zaten yüzleri gösterilenler de sembolik hatlarla standart tipler olarak çizilmişlerdir. Savaş ve düello sahnelerinin şairlerin şiirleriyle doğrudan bir ilgisi yoktur. Şairler soylu olduğunda onları dövüşürken göstermek standart bir uygulamadır. Bu nedenle resimler ile metniler arasında bir uyum gözetilmez. Resimler daha doğrusu minyatürler tipik geç Ortaçağ tarzını yansıtırlar. Perspektif ve üç boyu hemen hemen yoktur. Tiplemeler kadın erkek birbirine benzer duygusal ifadeler sabittir (hafif bir gülümseme ya da düellolarda tedirginlik). Ressamların adı bilinmemektedir. Minyatürlerdeki tarz 14-15. yüzyıllardaki Alman-Fransız kitap resmi geleneğine bağlıdır. Renkler oldukça canlıdır. Ama şövalyelerin ve atların hareket efektleri zayıftır.